DIYWW 2022 roku uczniowie i uczennice jednej z warszawskich szkół średnich uczestniczyli(-ły) w projekcie „Szkoła Demokracji”. Jednym z jego zadań było zorganizowanie szkolnego budżetu partycypacyjnego.
Dyrekcja szkoły przeznaczyła na ten cel 5 tys. zł. Cały proces – począwszy od sformułowania zasad, a skończywszy na wdrożeniu zwycięskiego projektu – przeprowadził zespół młodzieżowy zaangażowany w samorząd uczniowski.
Jak to działa?
- Uczniowie i uczennice z samorządu uczniowskiego zainicjowali proces, prosząc dyrekcję o przeznaczenie części budżetu szkoły na swoją inicjatywę.
- Samorząd uczniowski zaplanował cały proces i opracował regulamin.
- Organizatorzy(-rki) przeprowadzili akcję promocyjną koncepcji BP w swojej szkole: wywiesili plakaty, opublikowali informacje w mediach społecznościowych, a także ogłosili swoją inicjatywę przez szkolny radiowęzeł.
- Każda osoba ucząca się w szkole mogła zgłosić swój projekt (razem z szacowanym kosztorysem) i przekazać go organizator(k)om.
- Wszystkim projektom zapewniono promocję na plakatach, w mediach społecznościowych i w szkolnym radiowęźle.
- Samorząd uczniowski zebrał głosy całej szkolnej społeczności i je przeliczył.
- Zwycięski projekt został ogłoszony na forum szkolnej społeczności.
- Dyrekcja szkoły zapłaciła za realizację zwycięskiego projektu.
- film o budżecie partycypacyjnym w szkole
- sprzęt do wyświetlenia filmu (telewizor, laptop lub projektor)
- małe samoprzylepne karteczki (typu post-it)
- flipchart lub tablica
- wydrukowane karty pracy
Główny cel:
- Uczniowie i uczennice przekonają się, czym jest budżet partycypacyjny, odkryją zalety i trudności, jakie wiążą się z tym procesem.
Cele szczegółowe:
- Uczniowie i uczennice wiedzą, czym jest budżet partycypacyjny.
- Uczniowie i uczennice wiedzą, że BP może być stosowany na różnych poziomach, tzn. w szkołach, dzielnicach, miastach i tak dalej.
- Uczniowie i uczennice rozumieją zarówno zalety procesu BP, jak i trudności.
1. Wstęp (10 minut)
Powiedz uczniom i uczennicom, jaki będzie temat lekcji. Zadaj im pytania:
- Czy kiedykolwiek słyszeli o BP?
- Czy w jakikolwiek sposób uczestniczyli BP?
- Jakie pierwsze skojarzenia budzi w nich koncepcja BP?
Skomentuj ich odpowiedzi. Jeśli temat ten jest nowy dla młodzieży, poinformuj ją, że dowie się na lekcji mnóstwo ekscytujących informacji. Jeżeli jednak młodzi ludzie mają jakąś wiedzę na temat budżetu partycypacyjnego, doceń to i powiedz im, że dowiedzą się więcej na temat tego, jak tworzy się budżety partycypacyjne.
2. Projekcja filmu i praca w grupach (15 minut)
- Powiedz grupie, że obejrzy film na temat BP w szkołach.
- Podziel uczniów i uczennice na trzy-czteroosobowe grupy. Każdej wręcz kartę pracy (załącznik 1). Poproś, by przed obejrzeniem filmu wszyscy przeczytali pytania.
- Zobaczcie film o budżecie partycypacyjne w szkole. Poproś uczniów i uczennice, żeby w swoich grupach przedyskutowali pytania i zapisali wspólnie wypracowane odpowiedzi.
3. Dyskusja w klasie (20 minut)
Rozpocznij dyskusję od przypomnienia uczniom i uczennicom definicji budżetu partycypacyjnego:
Budżet partycypacyjny jest formą partycypacji obywatelskiej, w której obywatele(-lki) lub przedstawiciele(-lki) konkretnej grupy społecznej włączają się w proces decydowania o sposobie wydatkowania publicznych pieniędzy. Rozwiązanie to wzmacnia społeczeństwo obywatelskiej, dając jednostkom możliwość wpływu na życie swojej społeczności.
Odwołaj się do mapy skojarzeń, jaką młodzi ludzie opracowali na początku zajęć. Które z punktów zaznaczonych na mapie były bliskie tej definicji? A które od niej odbiegają?
- Zapytaj uczniów i uczennice, jak rozumieją tę definicję. Jak mogliby ją sparafrazować i wyrazić własnymi słowami?
- Zadaj młodzieży 2. i 3. pytanie z karty pracy. Podsumuj odpowiedzi na tablicy lub na flipcharcie.
- Zapisz na flipcharcie pomysły uczniów i uczennic zgłoszone przez nich do punktu 4. na karcie pracy. Jeśli młodzież wydaje się zainteresowana tym tematem, zasugeruj oddzielne spotkanie mu poświęcone.
- Zaproś grupę do przeprowadzenia własnego dochodzenia. Młodzież może:
- Sprawdzić możliwości włączenia się w przeprowadzenia budżetu partycypacyjnego w swojej społeczności – może rozwiązanie takie jest stosowane w ich mieście albo dzielnicy?
- Wyszukać interesujące pomysły, które wdrożone w ramach budżetów partycypacyjnych na świecie – czy jest takie miejsce, gdzie BP stanowi główny sposób decydowania o tym, jak wydawane są pieniądze?